Prawo niemieckie zna trzy główne sposoby uzyskania niemieckiego obywatelstwa:

nadanie niemieckiego obywatelstwa przez tzw. „Einbürgerung”

Takie rozwiązanie dotyczy kogoś, kto sam nigdy nie posiadał niemieckiego obywatelstwa i nie może wykazać się posiadaniem niemieckich przodków, ale przez scisłe kontakty z narodem niemieckim (małżeństwo z osobą posiadającą niemieckie obywatelstwo lub długotrwałe zamieszkanie na terenie Niemiec) poczuwa się do bycia jednym z członków tego narodu. Należy dodać, że takie rozwiązanie dotyczyć może również obywateli polskich, którzy niekoniecznie posiadają miejsce stałego zameldowania i miejsce rzeczywistego przebywania na terenie Niemiec. Mogą być także brani pod uwagę obywatele polscy zameldowani i przebywający na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W takim wypadku stosuje się jednak rygorystyczne procesy sprawdzające nie tylko osobiste kontakty i więzi z narodem niemieckim, ale także bierze się pod uwagę korzyści jakie płynąć mogą z przyjęcia danego wnioskodawcy do grona członków narodu niemieckiego. Takie rozwiązanie wchodzi również w grę w wypadku obywateli polskich, którzy przez dłuższy okres przebywają i są zameldowani na terenie Republiki Federalnej Niemiec (np. z powodu małżeństwa z obywatelem niemieckim – wcale nierzadko spotyka się w Niemczech dwupaństwowców z polskim i niemieckim obywatelstwem oraz ich małżonka, który posiada wyłącznie obywatelstwo polskie). Jeśli jednak złożony zostanie wniosek o przyzanie „Einbuergerung”, to i tak w pierwszej kolejności zostanie sprawdzone, czy nie można by w danym przypadku stwierdzić posiadania już przez wnioskodawcę obywatelstwa niemieckiego „odziedziczonego” po niemieckich przodkach. Niemieckie obywatelstwo stwierdza się wtedy, a nie je przyznaje.

stwierdzenie posiadania niemieckiego obywatelstwa

Takie rozwiązanie stosuje się w wypadku posiadania niemieckiego obywatelstwa przez urodzenie z niemieckich przodków albo ich potomków.

Konstytucja niemiecka mówi wyraźnie w Art. 116, 1, że „Niemcem w rozumieniu tej ustawy zasadniczej jest – zastrzegając sobie inne regulacje prawne – ten, kto niemieckie obywatelstwo posiada albo jako uciekinier albo wypędzony narodowości niemieckiej lub jako jego współmałżonek albo potomek znalazł przyjęcie na obszarze Rzeszy Niemieckiej według stanu z 31.12.1937.”[1]
Przepis ów stwierdza zatem, że kto posiada przodków, których niemieckie obywatelstwo lub zamieszkanie na terenie Rzeszy Niemieckiej sprzed 31.12.1937 da się udokumentować i udowodnić, ma prawo starać się o stwierdzenia posiadania niemieckiego obywatelstwa. Ogólnie można jednak stwierdzić, że wszyscy, którzy zamieszkiwali przed 31.12.1937 na terenie Niemiec znajdowali się niejako automatycznie w posiadaniu niemieckiego obywatelstwa. Niekoniecznie musiałoby zostać owo nabycie urzędowo potwierdzone. W tamtych czasach nie przykładano bowiem tak wielkiej wagi do dokumentowania swego obywatelstwa, a było ogólnie przyjętą zasadą, że posiada się obywatelstwo kraju, w którym się mieszka. Na takiej zasadzie wszyscy, którzy przed końcem 1937 roku mieszkali na terenach należących do Niemiec (a dzisiaj leżących w Polsce jak np. Mazury, Śląsk, Pomorze, Wielkopolska) mieliby dzisiaj prawo (niezależnie czy czuli się Polakami czy Niemcami) do stwierdzenia ich niemieckiego obywatelstwa. Ich potomkowie zaś analogicznie również. Taka procedura prowadzona jest właśnie w wypadku stwierdzenia obywatelstwa.
Stwierdzenie obywatelstwa jest zatem powierdzeniem faktu, że wnioskodawca od dnia narodzin posiadał niemieckie obywatelstwo, gdyż miał niemieckich przodków (co wcześniej nie zostało np. urzędowo potwierdzone, gdyż wnioskodawca urodził się w Polsce z obywateli polskich, którzy np. nigdy nie występowali o stwierdzenie niemieckiego obywatelstwa chociaż mieliby do niego prawo, bo ich przodkowie mieszkali na terenie Niemiec i na tej podstawie mieli prawo do niemieckiego obywatelstwa).

uzyskanie obywatelstwa przez urodzenie na terenie Niemiec

Dotyczy dzieci urodzonych po 31.12.1999 na terenie Niemiec, których żadne z rodziców nie posiada niemieckiego obywatelstwa, ale od dłuższego czasu przebywają na terenie Niemiec.

Zakończenie

O ile do stwierdzenia niemieckiego obywatelstwa (naturalnie jeśli ma się rzeczywiście niemieckich przodków) oraz do przyznania niemieckiego obywatelstwa małżonkowi niemieckiego obywatela posiada się konstytucyjnie przyznane prawo, o tyle do przyznania go przez Einbürgerung nie ma się żadnego prawa, a jest ono stosowane po dokładnym rozważeniu wszystkich korzyści, które owo przyznanie niosłoby ze sobą dla państwa niemieckiego.

--------------------------------------------------------------------------------
1. Deutscher im Sinne dieses Grundgesetzes ist vorbehaltlich anderweitiger gesetzlicher Regelung, wer die deutsche Staatsangehörigkeit besitzt oder als Flüchtling oder Vertriebener deutscher Volkszugehörigkeit oder als dessen Ehegatte oder Abkömmling in dem Gebiete des Deutschen Reiches nach dem Stande vom 31. Dezember 1937 Aufnahme gefunden hat.